ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – του Πέτρου Κασφίκη
Οσο και εάν προκαλεί εντύπωση οι αρχικές φήμες για τη ματαίωση της συνάντησης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Πρόεδρο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο δεν προκάλεσαν ιδιαίτερη έκπληξη στην αμερικανική πρωτεύουσα. Όπως είναι γνωστό, ο Ερντογάν είναι απρόβλεπτος. Τα προβλήματα που χωρίζουν τις δύο πλευρές δεν τα λέει κανείς και λίγα. Οπότε το σενάριο της εμπλοκής ακουγόταν σίγουρα αληθοφανές.
Ωστόσο, η έκπληξη που τελικά αιφνιδίασε τους πάντες στην Ουάσιγκτον ήταν η ίδια η ακύρωση της επίσκεψης που έγινε γνωστή την Πέμπτη. Ο λόγος ήταν ότι η αμερικανική πλευρά επιβεβαίωνε μέχρι και την τελευταία στιγμή ότι η προετοιμασία για την επίσκεψη προχωράει κανονικά και ότι σύντομα θα έχουμε στα χέρια μας τις επίσημες ανακοινώσεις.
Σε αυτές τις ανεπίσημες διαρροές, οι αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας εμφανιζόταν να υποστηρίζουν ότι η φημολογία για την ακύρωση της επίσκεψης είναι αβάσιμη και ότι στηρίζεται σε δημοσιεύματα περιθωριακών τουρκικών ιστοσελίδων.
Όταν ρωτιούνταν για τις σοβαρές αντεγκλήσεις που προϋπήρχαν μεταξύ των δύο πλευρών στο θέμα του Ισραήλ και της Χαμάς, οι ίδιοι αξιωματούχοι έλεγαν ότι οι ΗΠΑ έχουν αποφασίσει να αξιοποιούν κάθε ευκαιρία για επαφές σε ανώτερο πολιτικά επίπεδο με την Τουρκία και ότι προτιμούν να συζητούν αυτές τις διαφωνίες στο τραπέζι του διαλόγου.
Οι Πρώτες Αντιδράσεις στη Ματαίωση της Επίσκεψης
Εάν και δεν χρησιμοποιούν ευθέως τη λέξη «αιφνιδιασμός», οι πρώτες αντιδράσεις των Αμερικανών αξιωματούχων προσπαθούν να δώσουν το κλίμα μιας ξαφνικής εξέλιξης και δείχνουν να πετούν το μπαλάκι των ευθυνών προς την τουρκική πλευρά.
Πηγές από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ υποστηρίζουν ότι οι Τούρκοι ειδοποίησαν την αμερικανική πρεσβεία στην Άγκυρα ότι υπάρχει κόλλημα με τη συγκεκριμένη ημερομηνία λόγω του προγράμματος του προέδρου Ερντογάν. Βεβαίως, όπως είθισται, στο συγκεκριμένο σημείο πρόσθεσαν τον αστερίσκο ότι πρόκειται για αναβολή και όχι για ακύρωση της επίσκεψης.
Με δεδομένο, όμως, ότι μια επίσκεψη στον Λευκό Οίκο θεωρείται μια πολιτική προτεραιότητα που δεν αλλάζει για απλούς λόγους προγράμματος, δημιουργείται το ερώτημα για το ποιοι είναι οι πραγματικοί λόγοι που κρύβονται πίσω από την αναβολή της επίσκεψης. Για το συγκεκριμένο θέμα, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι τηρούν «σιγή ιχθύος», δίνοντας έτσι περιθώριο για διάφορες εικασίες και σενάρια στους κύκλους των πολιτικών αναλυτών στην Ουάσιγκτον.
Παρόλο αυτά, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ ξεκαθαρίζουν ότι οι ομάδες εργασίας (working groups) που ήταν προγραμματισμένες μεταξύ των δύο πλευρών για το επόμενο διάστημα δεν θα επηρεαστούν από αυτή την εξέλιξη. Όπως λένε, αυτές οι διμερείς επαφές θα προχωρήσουν κανονικά και θα έχουν ως αντικείμενο τη Συρία, το εμπόριο, και την ενέργεια.
Τα Ερωτηματικά
Την Πέμπτη το πρωί, στην Ουάσιγκτον όλοι δήλωναν αιφνιδιασμένοι, καθώς μέχρι το προηγούμενο βράδυ θεωρούσαν την επίσκεψη ως δεδομένη. Ενδεικτικό του αιφνιδιασμού είναι ότι λίγο πριν το δημοσίευμα του Bloomberg για την ακύρωση της επίσκεψης, κορυφαίος Αμερικανός αναλυτής και γνωστός επικριτής της Τουρκίας δήλωνε ιδιωτικά σε συνομιλητές σε συνέδριο στη Νέα Υόρκη ότι «έγινε μεγάλη προσπάθεια να μην γίνει η επίσκεψη του Ερντογάν, αλλά αποτύχαμε»
Πολλοί πλέον αναρωτούνται για το εάν οι διαρροές ήταν σκόπιμα παραπλανητικές ή εάν έγινε κάτι ξαφνικά που επιδείνωσε το κλίμα και κατέστησε δύσκολο το περιβάλλον για μια τέτοια συνάντηση. Η συνάντηση του Ερντογάν με τον ηγέτη της Χαμάς προκάλεσε σίγουρα δυσαρέσκεια, αλλά η ήπια αμερικανική αντίδραση άφηνε να εννοηθεί ότι κάτι τέτοιο δεν θα σταθεί ως εμπόδιο για την έλευση του στον Λευκό Οίκο.
Παρόλα αυτά, στην Ουάσιγκτον ακουγόταν ότι με την Τουρκία υπάρχουν δύσκολα θέματα και ότι σε κάθε επίσκεψη τα δύο μέρη πρέπει να εργαστούν προκειμένου να υπάρξει συμφωνία για ένα κοινό πλαίσιο. Όπως άλλωστε έλεγαν, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι επίσημες επισκέψεις δεν πρέπει να θεωρούνται επίσημες μέχρι να ανακοινωθούν επίσημα.
Ωστόσο, οι συζητήσεις για την επίσκεψη φαίνεται ότι είχαν φτάσει σε προχωρημένο στάδιο και πολλοί πλέον αναρωτούνται για το εάν οι εμπρηστικές δηλώσεις που έκανε τις τελευταίες μέρες ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στάθηκαν αρκετές για να τινάξουν στο παρά πέντε την επίσκεψη στον αέρα.
Πάντως, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, δεν αποκλείεται να είναι η αμερικανική πλευρά αυτή που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η επίσκεψη δεν μπορεί να προχωρήσει. Οι διάφοροι λόγοι θα μπορούσαν να έχουν να κάνουν με την επιβαρυμένη πολιτικά ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε τις τελευταίες μέρες αλλά και με την αδυναμία των δύο πλευρών να καταλήξουν σε ένα κοινό ανακοινωθέν και ένα συμφωνημένο πλαίσιο για τη παρουσία των δύο ηγετών στον Λευκό Οίκο. Σε αυτή την περίπτωση, δεν αποκλείεται ο Τούρκος πρόεδρος να έσπευσε επικαλεστεί λόγους προγράμματος για να προλάβει τις εξελίξεις.
Στάση της Εβραϊκής Κοινότητας
Μόλις λίγες ώρες μετά τη ματαίωση της επίσκεψης του Ερντογάν, Αμερικανοί νομοθέτες έστειλαν επιστολή στον Άντονι Μπλίνκεν με την οποία του ζητούν να πιέσει την Τουρκία προκειμένου να σταματήσει την ομάδα των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (Freedom Flotilla Coalition) που ετοιμάζεται να αποπλεύσει από την Κωνσταντινούπολη με προορισμό τη Γάζα. Το συγκεκριμένο θέμα, το οποίο είναι μια προτεραιότητα της εβραϊκής κοινότητας, είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι δεν αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης στις προπαρασκευαστικές συνομιλίες για την επίσκεψη του Ερντογάν στον Λευκό Οίκο.
[πρωτοδημοσιεύθηκε στο tovima.gr]
Ο Πέτρος Κασφίκης είναι διαπιστευμένος ανταποκριτής στον Λευκό Οίκο, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, και στο Καπιτώλιο. Για τις τελευταίες εξελίξεις και τα τελευταία γεγονότα από την Ουάσιγκτον μπορείτε να κάνετε εγγραφή στο YouTube