ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – του Πέτρου Κασφίκη / ΑΠΕ-ΜΠΕ
Η επόμενη συνάντηση των υπουργών Ενέργειας του σχήματος 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ) θα πραγματοποιηθεί τον Απρίλιο στην Ουάσιγκτον ανακοίνωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Στράτος Παπασταύρου, κατά τη διάρκεια συζήτησης στο Foundation for the Defense of Democracies.
Η επίσκεψη στην Ουάσιγκτον ανέδειξε μια σειρά κρίσιμων θεμάτων για την Ελλάδα: την αναβάθμιση της περιφερειακής ενεργειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, την πρόοδο μεγάλων διασυνδετηρίων έργων, τον νέο στρατηγικό διάδρομο Ινδίας-Μέση Ανατολής-Ευρώπης και τις γεωπολιτικές συνέπειες της τεχνητής νοημοσύνης στις ανάγκες της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ο κ. Παπασταύρου υπογράμμισε τον στόχο της Αθήνας να μετατραπεί σε αξιόπιστο ενεργειακό και τεχνολογικό κόμβο για μια Ευρώπη που εισέρχεται σε εποχή αυξημένων απαιτήσεων ενέργειας, υποδομών και πρώτων υλών.
Νέο πλαίσιο συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο
Ο υπουργός τόνισε ότι το 3+1 αποτελεί τη βάση μιας νέας περιφερειακής αρχιτεκτονικής με χώρες που «σέβονται τους κανόνες του παιχνιδιού και αποφεύγουν την αντιπαράθεση». Η συνάντηση του Απριλίου αναμένεται να επικεντρωθεί στην περαιτέρω ανάπτυξη έργων υποδομής και στη διευκόλυνση της μεταφοράς φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας προς την Ευρώπη.
East Med και κάθετος διάδρομος
Αναφερόμενος στον αγωγό East Med, ο κ. Παπασταύρου παραδέχθηκε ότι δεν συγκέντρωσε το αναγκαίο οικονομικό μομέντουμ και ότι η προηγούμενη αμερικανική κυβέρνηση δεν ήταν υποστηρικτική. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι «η ουσία του σχεδίου υλοποιείται μέσα από τον κάθετο διάδρομο», ο οποίος ενισχύει τη ροή αμερικανικού LNG προς την Ευρώπη και εντάσσεται στη στρατηγική απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Ηλεκτρική Διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ (Great Sea Interconnector)
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στο έργο Great Sea Interconnector, το οποίο συνδέει Ισραήλ-Κύπρο -Ελλάδα και «τερματίζει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου». Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εγκρίνει τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση που έχει δοθεί ποτέ σε έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης. Παράλληλα, σημείωσε ότι η Αθήνα αναζητεί επενδυτική συμμετοχή από χώρες της Μέσης Ανατολής προκειμένου να διευρυνθεί η ομάδα των εμπλεκόμενων φορέων.
Ο ρόλος της Ελλάδας στον διάδρομο IMEC
Ο κ. Παπασταύρου υπογράμμισε τη σημασία του αναδυόμενου διαδρόμου μεταξύ της Ινδίας, της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης, σημειώνοντας ότι η Ινδία αναζητά σημείο εισόδου στις ευρωπαϊκές αγορές και ότι η Ελλάδα επιδιώκει να τοποθετηθεί σε αυτόν τον ρόλο. Ο ανταγωνισμός για τις πρώτες ύλες, είπε, καθιστά τον διάδρομο στρατηγικής σημασίας, ιδίως καθώς η Κίνα έχει συγκεντρώσει μεγάλο μέρος των κρίσιμων υλικών.
Μήνυμα προς την Τουρκία
Ο υπουργός δήλωσε ότι η Τουρκία δεν μπορεί να θεωρεί ότι η επιθετικότητα οδηγεί σε επιρροή. Υπό αυτό το πρίσμα, αναφέρθηκε στο casus belli και στις προκλήσεις της Άγκυρας, επισημαίνοντας ότι ο μόνος δρόμος προς τη σταθερότητα είναι ο σεβασμός των διεθνών κανόνων.
Τεχνητή νοημοσύνη και ενεργειακή ασφάλεια
Ο Έλληνας υπουργός τόνισε ότι η τεχνητή νοημοσύνη συνιστά τη νέα παγκόσμια κούρσα εξοπλισμών και ότι όποια δύναμη κυριαρχήσει σε αυτή θα επηρεάσει αποφασιστικά τις παγκόσμιες εξελίξεις. Η λειτουργία των γιγαντιαίων υπολογιστικών συστημάτων, των data centers και των AI μοντέλων απαιτεί τεράστιες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας.
Η Ελλάδα και η Ευρώπη, είπε, πρέπει να εξασφαλίσουν «άφθονη, οικονομικά βιώσιμη ενέργεια» για να παραμείνουν ανταγωνιστικές. Στο πλαίσιο αυτό, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου αποκτά στρατηγική αξία, προσφέροντας νέα πηγή πράσινης ενέργειας που μπορεί να καλύψει τις μελλοντικές ανάγκες της τεχνολογικής μετάβασης.
Αμερικανική πολιτική και απομόνωση της Ρωσίας
Ο υπουργός επισήμανε ότι η ενεργειακή πολιτική των ΗΠΑ έχει αλλάξει ριζικά μέσα σε έναν χρόνο και ότι παρόλο που υπάρχουν ακόμα σημαντικές διαφορές η Ευρώπη έχει καταγράψει μεγαλύτερη σύγκλιση με την κυβέρνηση Τραμπ σε θέματα ενέργειας. Υπογράμμισε ότι η Ρωσία μπορεί αργότερα να επανενταχθεί στο διεθνές σύστημα, αλλά όχι στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αρχιτεκτονική, αφού έχει αποδείξει ότι μπορεί να εργαλειοποιήσει τον ενεργειακό της ρόλο.
Λιβύη και ενεργειακοί κανόνες
Σε ερώτηση για την αναγνώριση του παράνομου «τουρκολιβυκού μνημονίου» από την κυβέρνηση της Ανατολικής Λιβύης, ο κ. Παπασταύρου σημείωσε ότι η γειτονική χώρα αναγνώρισε στην πράξη την αρχή της μέσης γραμμής σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες. Υπό αυτό το πρίσμα, εκτίμησε ότι όποιος θέλει να δραστηριοποιηθεί στη διεθνή πετρελαϊκή βιομηχανία «πρέπει να παίζει με τους κανόνες».
Όπως εξήγησε, μια ενδεχόμενη προσπάθεια της Λιβύης να αμφισβητήσει περιοχές ενδιαφέροντος για τη Chevron θα είχε ως αποτέλεσμα οι ενεργειακοί κολοσσοί να «να στραφούν αλλού», καθώς, όπως είπε, για αυτές τις εταιρίες «η τήρηση της αρχής της μέσης γραμμής είναι μη διαπραγματεύσιμη».
Ο υπουργός κατέληξε λέγοντας ότι η «επένδυση δισεκατομμυρίων απαιτεί προβλεψιμότητα και νόμιμα πλαίσια δραστηριοποίησης».
