ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – του Πέτρου Κασφίκη, ΤΟ ΒΗΜΑ –
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει παραλύσει και κανείς δεν γνωρίζει πότε θα επανέλθει σε κανονική λειτουργία. Οι ασυνήθιστα άδειοι διάδρομοι του Καπιτωλίου δίνουν την εντύπωση ότι ο χρόνος έχει σταματήσει για τους νομοθέτες, όχι όμως και για τις εκκρεμότητες που τους ακολουθούν και πρέπει να διευθετηθούν μέχρι το τέλος του έτους.
Μεταξύ αυτών που ξεχωρίζουν είναι το περίφημο «State Reauthorization Act», ο νόμος που καθορίζει τη λειτουργία και τη χρηματοδότηση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Μια προσεκτική ματιά στο κείμενο φανερώνει ότι για πρώτη φορά υπάρχουν σημαντικές διατάξεις για την Ελλάδα, την Κύπρο αλλά και την ευρύτερη πολιτική της Ουάσιγκτον στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η τύχη τους, ωστόσο, δεν θα κριθεί τόσο από το περιεχόμενο όσο από την έκβαση μιας εσωτερικής σύγκρουσης εξουσίας που εξελίσσεται αυτή τη στιγμή στο Κογκρέσο, με φόντο το συγκεκριμένο νομοσχέδιο.
Η τελευταία φορά που η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε State Reauthorization Act ήταν το μακρινό 2002. Έκτοτε, επικράτησε σιωπηλά η πρακτική να ενσωματώνονται καθαρά διπλωματικά θέματα στον νόμο για αμυντικό προϋπολογισμό (NDAA), επιτρέποντας ουσιαστικά στην Επιτροπή Ενόπλων Υπηρεσιών να υφαρπάξει μια εξουσία από τα χέρια της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων.
Αυτή την πρακτική επιχειρεί να ανατρέψει ο Ρεπουμπλικάνος Μπράιαν Μαστ, ο οποίος ως νέος πρόεδρος της επιτροπής φέρνει τα πάνω κάτω στη φετινή διαδικασία του προϋπολογισμού, όντας αποφασισμένος να επαναδιεκδικήσει ό,τι θεωρεί θεσμική αρμοδιότητα της επιτροπής του. Από την τύχη αυτής της προσπάθειας θα εξαρτηθεί εάν οι προβλέψεις για την Ελλάδα και την Κύπρο θα μετατραπούν τελικά σε νόμο του κράτους.
Διακοινοβουλευτική Ομάδα 3+1 για την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο
Το προσεκτικό μάτι του Αλεξάντερ Χριστοφόρ, ενός νέου ομογενή που εργάζεται ως πολιτικός συνεργάτης στην Ουάσιγκτον, εντόπισε μια κρίσιμη λεπτομέρεια. Η διακοινοβουλευτική ομάδα συνεργασίας του σχήματος 3+1, που δημιουργήθηκε βάσει του Νόμου για την Αμυντική και Διακοινοβουλευτική Εταιρική Σχέση ΗΠΑ–Ελλάδας του 2021, λήγει στο τέλος του έτους.
Ακολούθησε το αυτοτελές νομοσχέδιο της βουλευτής Νικόλ Μαλλιωτάκη που επιδίωκε να καταργήσει την ημερομηνία λήξης, καθιστώντας τη συνεργασία μόνιμη. Ωστόσο, όταν το θέμα συζητήθηκε στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων στο πλαίσιο του State Reauthorization Act, διατυπώθηκαν επιφυλάξεις. Το αποτέλεσμα ήταν ένας συμβιβασμός που παρατείνει τη διάρκεια της ομάδας έως το 2027.
Το ίδιο νομοσχέδιο, όμως, προχωρεί ένα βήμα παραπέρα. Στο πλαίσιο της υφιστάμενης διακοινοβουλευτικής συνεργασίας προβλέπει τη δημιουργία μιας υποομάδας που θα ασχολείται αποκλειστικά με ζητήματα ασφάλειας. Η νέα ομάδα δεν θα υπερβαίνει τους έξι βουλευτές και έξι γερουσιαστές, οι οποίοι θα διορίζονται από τους επικεφαλής της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας σε κάθε νομοθετικό σώμα.
Από εκεί και πέρα, προβλέπεται ένα εξίσου σημαντικού βήμα το οποίο θεσμοθετεί για πρώτη φορά τη συνεργασία του σχήματος 3+1 σε επίπεδο εκτελεστικής εξουσίας. Βεβαίως στο παρελθόν έχουν υπάρξει 3+1 συναντήσεις σε υπουργικό επίπεδο, αλλά κάτι τέτοιο δεν ήταν κατοχυρωμένο νομοθετικά.
Με αυτό το σκεπτικό, προβλέπεται η δημιουργία «Διυπηρεσιακής Ομάδα Συνεργασίας για την Ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο» που θα απαρτίζεται από έναν αξιωματούχο από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, το Υπουργείο Πολέμου, και το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας. Τα μέλη θα διορίζονται από τους εκάστοτε υπουργούς και θα πρέπει να συναντούν τους Έλληνες, Κύπριους και Ισραηλινούς ομολόγους τους τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο. Στόχος είναι ο συντονισμός σε ζητήματα τρομοκρατίας και θαλάσσιας ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Νομοθετικοί Ελιγμοί
Οι προβλέψεις που παρουσιάζουν ελληνικό ενδιαφέρον αποτελούν στην ουσία αποσπάσματα από τον «Νόμο για τη Συνεργασία στην Αντιτρομοκρατία και τη Θαλάσσια Ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο ΗΠΑ–Ελλάδας–Ισραήλ του 2025», ο οποίος είχε κατατεθεί λίγους μήνες νωρίτερα ως αυτοτελές νομοσχέδιο από τη βουλευτή Νικόλ Μαλλιωτάκη.
Γνωρίζοντας την πρόθεση του προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων Μπράιαν Μαστ να επαναφέρει την αρμοδιότητα για θέματα εξωτερικής πολιτικής στην επιτροπή του, η ομογενής βουλευτής χώρισε το αρχικό της σχέδιο σε δύο μέρη. Τα ζητήματα άμυνας ενσωματώθηκαν ως τροπολογίες στο νομοσχέδιο για τον αμυντικό προϋπολογισμό (NDAA), ενώ οι καθαρά διπλωματικές διατάξεις εντάχθηκαν στο βασικό κείμενο του State Reauthorization Act, το οποίο υπάγεται στην αρμοδιότητα της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων.
Πηγές στο Κογκρέσο υπογραμμίζουν στο «Βήμα» τη σημασία του γεγονότος ότι οι συγκεκριμένες διατάξεις περιλήφθηκαν εξαρχής στο βασικό σώμα του νομοσχεδίου και όχι ως μεταγενέστερες τροπολογίες. Η επιλογή αυτή, εκτιμούν, δείχνει ότι τόσο η ηγεσία όσο και η πλειοψηφία της Επιτροπής αντιμετωπίζουν θετικά το περιεχόμενο των διατάξεων, το οποίο με τον τρόπο αυτό αποκτά χαρακτήρα πολιτικής προτεραιότητας.
Εμπάργκο Πώλησης Όπλων στην Κύπρο
Στο βασικό κείμενο του State Reauthorization Act περιλαμβάνονται και οι προβλέψεις του αυτοτελούς νομοσχεδίου που είχε καταθέσει ο ομογενής βουλευτής Κρις Πάππας για το τέλος στο εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κύπρο. Παρά τον τίτλο του, το νομοσχέδιο δεν προβλέπει την οριστική άρση της ανανέωσης αλλά παρατείνει την ανάγκη της από το ένα στα πέντε έτη.
Τα Επόμενα Βήματα
Η διαδικασία υποβολής τροπολογιών στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων έχει ολοκληρωθεί. Πλέον, η δυνατότητα αλλαγών θα υπάρχει μόνο κατά τη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής, όταν επαναλειτουργήσει η κυβέρνηση. Δεδομένου ότι πρόκειται για νομοσχέδιο προϋπολογισμού, η καταψήφισή του θεωρείται εξαιρετικά απίθανη, ιδίως από τη στιγμή που και οι Δημοκρατικοί έχουν ενσωματώσει αρκετές από τις δικές τους προτεραιότητες.
Το μεγαλύτερο εμπόδιο εντοπίζεται στη Γερουσία, όπου ο επικεφαλής της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων, Τζιμ Ρις, δεν έχει ακολουθήσει το παράδειγμα του Μπράιαν Μαστ και δεν προτίθεται να καταρτίσει αντίστοιχο State Reauthorization Act. Αυτό σημαίνει ότι η φετινή πορεία του προϋπολογισμού εισέρχεται σε αχαρτογράφητα νερά, με την τύχη των διατάξεων να εξαρτάται όχι από την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά από το εσωτερικό παιχνίδι εξουσίας στο Κογκρέσο. Όπως άλλωστε λέγεται συχνά στην Ουάσιγκτον για τη διαδικασία του προϋπολογισμού «όταν τσακώνονται οι ελέφαντες την πληρώνουν τα μερμήγκια».
Ο Πέτρος Κασφίκης είναι διαπιστευμένος ανταποκριτής στον Λευκό Οίκο και στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τον τηλεοπτικό σταθμό MEGA και την εφημερίδα Το Βήμα. Για τις τελευταίες εξελίξεις από την Ουάσιγκτον μπορείτε να κάνετε εγγραφή στο κανάλι του στο YouTube: youtube.com/c/PKas?sub_confirmation=1
