της Στέλλας Κοκόλη
Βλέπουμε σήμερα την καταστροφή που επικρατεί από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας. Περισσότερο από κάθε άλλη φορά ζούμε έντονα τον ανθρώπινο σπαραγμό και την αδικία που επικρατεί στην όμορφη δημοκρατική χώρα της Ουκρανίας. Εμείς οι εκπαιδευτικοί που έχουμε διαβάσει και διδάξει την ιστορία του Ιάσονα και των Αργοναυτών, λυπουμαστε δίπλα για την Μαριούπολη πόλη, που από τα παλιά χρόνια την ονειρεύτηκαν οι Αργοναύτες για το χρυσόμαλλο δέρας. Σήμερα βλέπουμε ένα πραγματικό τέρας, θα έλεγα, να σκοτώνει αλύπητα ολους τους πολίτες, Ουκρανούς, Έλληνες, ή άλλους λαούς που έζησαν, ζουν και μεγαλουργούν δημοκρατικά σε αυτή τη χώρα.
Βλέπουμε ένα δικτάτορα αδίστακτο χωρίς φειδώ, χωρίς συναίσθημα, να ξετιναζει γέφυρες, νοσοκομεία, κτήρια και χωρίς πόνο και λύπη, να σκοτώνει αθώα παιδιά και άμαχο πληθυσμό. Αλήθεια, πού βρίσκονται όλες οι μεγάλες δυνάμεις του κόσμου να επιτεθούν σε αυτόν τον υπεύθυνο του πολέμου που δεν σταματά να προξενεί τον φόβο για μεγαλύτερες ολέθριες καταστροφές ανά τον κόσμο. Ποιός φταίει αλήθεια σε αυτή την καταστρεπτική και ολέθρια κατάσταση? Ασφαλώς, ο ίδιος ο αρχηγός της Ρωσίας με την αλαζονεία του, την τρέλα του θα λέγαμε, την μανία, και την επικίνδυνη επιθετικότητα του να ρίχνει βόμβες και πυραύλους μόνο και μόνο για το εγώ του και τα μεγαλεπήβολα δικτατορικά και εγωιστικά του σχέδια και τις μη ανθρωπιστικές του σκέψεις. Πώς μπορεί σήμερα η ανθρωπότητα να δέχεται ακόμα μια τέτοια ανθρώπινη τερατώδη ύπαρξη?
Ας μελετήσουμε εμείς τώρα και να θυμηθούμε τα θέματα και τα γεγονότα της επανάστασης του 1821. Όταν οι άνθρωποι της Φιλικής Εταιρείας αποφάσισαν ότι είχε έρθει η ώρα για το μεγάλο ξεσηκωμό του Γένους, ανέθεσαν στον Αλέξανδρο Υψηλάντη, που ήταν αξιωματικός του ρωσικού στρατού, την ηγεσία του Αγώνα.
Η Επανάσταση θα ξεκινούσε από τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, όπου υπήρχε πολύς Ελληνισμός. Στις 24 Φεβρουαρίου του 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης πέρασε με το στρατό του τον ποταμό Προύθο και κήρυξε την Επανάσταση στο Ιάσιο της Βλαχίας (σημερινή Ρουμανία).
Δυστυχώς, όμως, δεν βρήκε την ανταπόκριση που επιθυμούσε από τους ντόπιους πληθυσμούς. Ωστόσο, συνέχισε τον αγώνα. Στις 7 Ιουνιου του 1821 δόθηκε μια κρίσιμη μάχη στο Δραγατσάνι, όπου διακρίθηκε ιδιαίτερα ο Ιερός Λόχος, μια μονάδα από εθελοντές Έλληνες σπουδαστές της Μολδοβλαχίας και της Οδησσού. Στη μάχη αυτή έπεσαν οι περισσότεροι ηρωικά.
Η θυσία των Ελλήνων στο Δραγατσάνι δεν πήγε χαμένη. Η φλόγα της Επανάστασης απλώθηκε παντού στην Ελλάδα και ξεσήκωσε το σκλαβωμένο λαό σε έναν τιτάνιο αγώνα για τη λευτεριά.
Τον Μάρτιο του 1821 ξεκίνησε η Επανάσταση στην Πελοπόννησο, γιατί εκεί οι Έλληνες ήταν περισσότεροι απ’ τους Τούρκους. Ο αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δι καίος ή Παπαφλέσσας και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, που ήταν μέλη της Φιλικής Εταιρείας, επισκέφτηκαν όλη την Πελοπόννησο και ξεσήκωναν όλους τους Έλληνες να πάρουν μέρος στον ιερό αγώνα για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού. Έτσι άρχισε ο ξεσηκωμός των Ελλήνων στις 23 Μαρτίου στην Καλαμάτα και στις 24 Μαρτίου στην Πάτρα με τον Γρηγόριο τον Ε΄.
Στις 25 Μαρτίου του 1821 στη Μονή της Αγίας Λαύρας στα Καλάβρυτα ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλόγησε τη σημαία της Επανάστασης.
Ο Σουλτάνος, όταν έμαθε για την Επανάσταση, εξοργίστηκε και διέταξε τον απαγχονισμό του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄ στην Κωνσταντινούπολη.
Στις επόμενες μέρες, οι Έλληνες, με αρχηγό τον άξιο στρατηγό Θεόδωρο Κολοκοτρώνη πολιόρκησαν και κατέλαβαν την Τριπολιτσά. Η νίκη αυτή έδωσε μεγάλο θάρρος στους επαναστατημένους Έλληνες.
Πολύ γρήγορα η Επανάσταση εξαπλώθηκε στη Στερεά Ελλάδα. Τον Απρίλιο του 1821 πεντακόσιοι Έλληνες μαχητές με αρχηγό τον Αθανάσιο Διάκο πολέμησαν ηρωικά εναντίον δέκα χιλιάδων Τούρκων υπό τον Ομέρ Βρυώνη. Έπεσαν όλοι στο πεδίο της μάχης, ενώ ο Αθανάσιος Διάκος πιάστηκε αιχμάλωτος και οδηγήθηκε στη Λαμία, όπου βρήκε μαρτυρικό θάνατο.
Λίγες μέρες αργότερα, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με 118 παλικάρια κλείστηκε στο Χάνι της Γραβιάς προβάλλοντας ισχυρή αντίσταση στους Τούρκους και ανέκοψε την πορεία τους προς την Πελοπόννησο. Σ’ αυτή τη μάχη οι Τούρκοι είχαν εκατοντάδες νεκρούς, ενώ οι Έλληνες το έσκασαν κρυφά από το χάνι τη νύχτα. Είχαν πάρει εκδίκηση για τους συμπολεμιστές τους που έπεσαν στην Αλαμάνα.
Πολύ γρήγορα η Επανάσταση εξαπλώθηκε και στα νησιά. Η Ύδρα, οι Σπέτσες και τα Ψαρά πρωτοστάτησαν στον Αγώνα με δεκάδες καράβια. Ηρωικές μορφές αυτού του αγώνα υπήρξαν η Μπουμπουλίνα, η Μαντώ Μαυρογένους, ο Κωνσταντίνος Κανάρης και ο Ανδρέας Μιαούλης. Οι καπετάνισσες Μπουμπουλίνα και Μαντώ Μαυρογένους διέθεσαν τα καράβια και την περιουσία τους για τις ανάγκες του Αγώνα. Ο Κωνσταντίνος Κανάρης και ο Ανδρέας Μιαούλης ήταν και πετάνιοι και μπουρλοτιέρηδες, δηλαδή με μικρές βάρκες πλησίαζαν τη νύχτα κρυφά και ανατίναζαν τουρκικά καράβια.Όταν ο Σουλτάνος έμαθε πως η Χίος επαναστάτησε, εξοργίστηκε και θέλησε να πάρει εκδίκηση.
Το 1822 οι Τούρκοι αποβιβάστηκαν στη Χίο, έκαψαν όλο το νησί και σκότωσαν μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Λίγο αργότερα, ο Κωνσταντίνος Κανάρης πήρε εκδίκηση ανατινάζοντας την τουρκική ναυαρχίδα στο λιμάνι της Χίου και σκοτώνοντας περίπου δύο χιλιάδες Τούρκους ναύτες, ανάμεσά τους και τον ναύαρχο Καρά Αλή.
Παράλληλα, οι μάχες συνεχίζονταν στην ξηρά, όπου οι Τούρκοι προσπαθούσαν να καταπνίξουν την Επανάσταση. Έστειλαν το Δράμαλη με πολύ στρατό από τη Λάρισα για να πολεμήσει τους επαναστάτες στην Πελοπόννησο. Τότε, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, καίγοντας τα σπαρτά και δηλητηριάζοντας τα νερά των πηγαδιών, ανάγκασε τον Δράμαλη να γυρίσει πίσω στην Κόρινθο λόγω έλλειψης τροφής και νερού για το στρατό του.
Στα Στενά των Δερβενακίων, όμως, τους επιτέθηκαν οι Έλληνες με αρχηγό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και διέλυσαν τον τουρκικό στρατό. Λίγες μέρες αργότερα ο Δράμαλης πέθανε από τη λύπη του.
Ο Σουλιώτης Μάρκος Μπότσαρης ήταν άλλος ένας μεγάλος ήρωας της Επανάστασης. Ήταν στρατηγός και καπετάνιος των Σουλιωτών. Τα Χριστούγεννα του 1822 υπερασπίστηκε με 35 άνδρες το τείχος της πόλης του Μεσολογγίου από τα στρατεύματα του Ομέρ Βρυώνη. Τότε, του έδωσαν τον τίτλο του Αρχιστράτηγου της Δυτικής Στερεάς.
Το γεγονός αυτό προκάλεσε την αντιζηλία των άλλων οπλαρχηγών, κάτι που συχνά συμβαίνει στους Έλληνες.
Ο Μάρκος Μπότσαρης σκοτώθηκε στη μάχη του Κεφαλόβρυσου, έξω από το Καρπενήσι. Στη μάχη αυτή οι Έλληνες νίκησαν τους Τούρκους, αλλά μια τουρκική σφαίρα βρήκε τον Μάρκο Μπότσαρη στον κρόταφο. Οι Σουλιώτες τον μετέφεραν στο Μεσολόγγι, όπου τον ενταφιασαν με τιμές ήρωα.
Οι μάχες και οι αγώνες για ανεξαρτησία συνεχίστηκαν, δείχνοντας σε όλους τους ακροατές της Ευρώπης και Δύσης ότι οι Έλληνες δεν υποχωρούν αλλά συνεχίζουν να δέχονται μόνο τις σφαίρες στο στήθος και όχι στη πλάτη. Τα ηρωικά κατορθώματα των ηρώων έχουν γραφτεί, έχουν ζωγραφιστεί, έχουν μελοποιηθεί και παραμένουν ανεξίτηλα στις μνήμες και στο θαυμασμό των νεωτέρων ανθρώπων.
* Η Στέλλα Κοκόλη είναι Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελλήνων Εκπαιδευτικών Αμερικής
