Home ΓΝΩΜΗ/ΣΧΟΛΙΑ Ο πρώτος εορτασμός της επετείου της Eθνεγερσίας του 1821 στην Αθήνα

Ο πρώτος εορτασμός της επετείου της Eθνεγερσίας του 1821 στην Αθήνα

του Δρα Γιώργου Μελικόκη

Όπως πληροφορηθήκαμε από τις τοπικές εφημερίδες η παρέλαση στην 5η Λεωφόρο στη Νέα Υόρκη αποφασίστηκε για την 5η Ιουνίου, κάπως ετεροχρονισμένα, αλλά η κατάσταση που επικρατεί στην Ομοσπονδία Ελληνικών Σωματείων Μείζονος Νέας Υόρκης, μόνο ντροπή προκαλεί τα τελευταία χρόνια και εάν δεν ενεργούσε η Ιερά Αρχιεπισκοπή δεν θα είχαν αποφασίσει ποτέ και για τίποτε. Οι διενέξεις των δύο φατριών έχουν μετατρέψει το αρχοντικό της Ομογένειας σε ακατανόμαστο άντρο. Δανείζομαι από άρθρο του κ. Δημήτρη Τσάκα στις “Αναμνήσεις” όπου αναφέρει για μια Τουρκάλα δημοσιογράφο που έγραψε ότι: “Όταν το βόδι πάει στο παλάτι δε γίνεται Βασιλιάς, αλλά το παλάτι γίνεται σταύλος”. Έτσι καταντήσαμε με τους ανεγκέφαλους και απαίδευτους που θέλουν να είναι ηγέτες μιας καταξιωμένης Ομογένειας με αποτέλεσμα να αποσυρθούν διακριτικά έντιμοι και ευυπόληπτοι ομογενείς που θα μπορούσαν να λαμπρύνουν την Ομοσπονδία και να ανεβάσουν την Ομογένεια σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα.

Η κατάσταση αυτή μου έδωσε κίνητρο και αφορμή να διερευνήσω πότε και πως γιορτάστηκε η πρώτη εθνική επέτειος της 25ης Μαρτίου 1821 στην Αθήνα. Στις 15 Μαρτίου 1838 με Διάταγμα του Βασιλιά Όθωνα ορίζεται η 25η Μαρτίου ως ημέρα Εθνικής εορτής. Το Βασιλικό Διάταγμα αναφέρει: “…Θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25ης Μαρτίου είναι λαμπρά και καθ’ αυτήν εις πάντα Έλληνα δια της εν αυτής τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος δια την κατ’ αυτήν την ημέραν έναρξιν του αγώνος του Ελληνικού ‘Εθνους, καθιερούμεν την ημέραν ταύτην εις το διηνεκές ως ημέραν εθνικής εορτής”. Τόσο ο Δήμαρχος Δημήτριος Καλλιφρονάς, όσο και ο Γεώργιος Γλαράκης Γραμματέας, Επικεφαλής επί των Εκκλησιαστικών, Δημοσίας Εκπαίδευσης και Εσωτερικών, είχαν ήδη αρχίσει την προετοιμασία της πρώτης και πρωτόγνωρης εθνικής επετείου. Οι αντιδράσεις κορυφώθηκαν από κυβερνητικούς παράγοντες και Βαυαρούς στο παλάτι, για να μην καρπωθεί τη δόξα η Εκκλησία και να μην ξοδέψουν τα χρήματα που προορίζονταν για την ανέγερση  του Πανεπιστημίου.

      Όλα έτοιμα για τη μεγάλη μέρα και το πρόγραμμα περιελάμβανε τις εξής γιορταστικές εκδηλώσεις σύμφωνα με σχετικό άρθρο του κυρίου Λεωνίδα Ι. Καρφή Αντιστρατήγου ε.α στην εφημερίδα “Το Δίκαστρο” Νομού Φθιώτιδος:

Ερρίφθησαν 21 κανονιοβολισμοί,  την παραμονή μετά τη δύση του ηλίου από τον Λυκαβηττό.

21 κανονιοβολισμοί με την ανατολή του ήλιου την ημέρα της γιορτής, ενώ μια μπάντα περιήρχετο στους δρόμους της Αθήνας και υπενθύμιζε στους Αθηναίους την ημέρα της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας. Στην συνέχεια άγημα είχε παραταχτεί από τα ανάκτορα μέχρι τον Ιερό Ναό της Αγίας Ειρήνης όπου ετελείτο η επίσημη Δοξολογία, ενώ οι καμπάνες των εκκλησιών ηχούσαν πανηγυρικά.   Στην τελετή χοροστάτησε σύμφωνα με τους ιστορικούς της εποχής ο επίσκοπος Αθηνών Νεόφυτος Μεταξάς ο οποίος είχε λάβει μέρος στον αγώνα του 1821 υπερ της Εθνεγερσίας. Αργότερα έφτασαν στον Καθεδρικό με άμαξα ο βασιλιάς Όθωνας με τη βασίλισσα Αμαλία ντυμένοι με τις παραδοσιακές στολές ενώ πλήθος κόσμου χειροκροτούσε και επευφημούσε το βασιλικό ζεύγος. Αργότερα, η φουστανέλα έγινε η στολή για τη φρουρά στον άγνωστο στρατιώτη και την Προεδρική φρουρά, όπως αναφέρει ο Μπάμπης Δεληλίγας και η ενδυμασία της Αμαλίας τιμάται δεόντως μέχρι σήμερα σε εθνικές γιορτές και παρελάσεις.

      Στην επίσημη δοξολογία παρέστησαν πολιτικοί, διπλωματικοί, δικαστικοί, καθηγητές, δημοτικοί άρχοντες και αντιπρόσωποι συντεχνιών αλλά και όλοι οι επιζώντες αγωνιστές της Επανάστασης. Η συμμετοχή ήταν πρωτοφανής και ενθουσιώδεις οι εκδηλώσεις. ΟΙ Αθηναίοι ζητωκραύγαζαν και χειροκροτούσαν τους δοξασμένους φουστανελοφόρους. Όλοι φανέρωναν τη χαρά τους για την καθιέρωση της εθνικής αυτής εορτής και εκδήλωναν την υπερηφάνειά τους για τους ηρωισμούς και τις θυσίες των αγωνιστών του 1821.

        Το απόγευμα της ίδιας ημέρας συγκεντρώθηκαν όλοι στην πλατεία Παλαιών Ανακτόρων σήμερα πλατεία Κλαυθμώνος και προσκλήθηκαν όλοι οι νέοι ανεξαρτήτου κοινωνικής τάξης να αρχίσουν το χορό. Τότε μια ηλικιωμένη γυναίκα φώναξε: “παιδιά μου εις εμέ ανήκει να αρχίσω το χορό διότι σ’ αυτό το έδαφος πρόσφερα δυο ανδρείους αδελφούς και τον μοναχό υιό μου”. Η κυρία επί των τιμών της Βασιλίσσης την παρομοίασε με αρχαία Σπαρτιάτισσα.

       Εκείνο το βράδυ ο Δήμαρχος είχε δώσει εντολή να φωτιστούν οι κεντρικοί δρόμοι και οι παράδρομοι με λαδοφάναρα. Για πρώτη φορά φωταγωγήθηκε η Ακρόπολη, ενώ στο Λυκαβηττό νεολαίοι με λαδοφάναρα έφτιαξαν έναν τεράστιο σταυρό και έγραψαν  “Εν τούτω νίκα” σύμφωνα με μελέτη του κ. Γιώργου Δαμιανού και φωταγωγήθηκε όλη η περιοχή. Οι Αθηναίοι για πρώτη φορά είδαν, έζησαν και θαύμασαν την εκδήλωση αυτή. Ήταν τόσος ο ενθουσιασμός που ένας Βαυαρός δημοσιογράφος έγραψε: “Κατά την τριετή παραμονή μου στην Ελλάδα δεν έτυχε να ζήσω παρόμοιες σκηνές ενθουσιασμού και διθυραμβικών εκδηλώσεων όπως εκείνη την ημέρα της 25ης Μαρτίου που γιορτάστηκε για πρώτη φορά”.

     Εκτενή ήταν τα δημοσιεύματα των εφημερίδων της εποχής όπως ο Ταχυδρόμος, Αθήνα και Φήμη για την πρωτόγνωρη αυτή εκδήλωση που μέχρι σήμερα γιορτάζεται σεόλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου με μεγαλοπρέπεια όπως την πρώτη φορά. Και φέτος θα γιορταστεί εδώ στη Νέα Υόρκη όπως αρμόζει παρά την πανδημία του κορωνοϊού και τις διενέξεις της Ομοσπονδίας, έστω και ετεροχρoνισμένα.Κάλλιο αργά παρά ποτέ!

Μάρτιος, 2022

***Ο Δρ. Γιώργος Μελικόκης, είναι Παιδαγωγός, Μέλος του Ανωτάτου Συμβουλίου Παιδείας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής και Αντιπρόεδρος Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών και Πολιτιστικών Συλλόγων Αμερικής